Wytyczne branżowe dla kotłowni
Kotłownie o mocy do 30 kW
Lokalizacja kotłowni
Zgodnie z PN-B-02431-1 kotły mogą być umieszczone w piwnicy lub na dowolnej kondygnacji budynku, w pomieszczeniach nieprzeznaczonych do stałego przebywania ludzi (pomieszczenia pomocnicze w mieszkaniu, pomieszczenia techniczne w budynku). Nie dotyczy to budynków wysokich i wysokościowych, w których dopuszcza się umieszczenie kotłów w piwnicy lub na pierwszej bądź ostatniej kondygnacji.
Zgodnie z Warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (§ 172.1) maksymalne, łączne obciążenie cieplne pochodzące od urządzeń gazowych nie może przekraczać wartości określonych w tabeli 49.
Podane wymagania nie dotyczą urządzeń z zamkniętą komorą spalania. W przypadku gazu płynnego nie wolno kotłowni umieszczać w piwnicach i suterenach poniżej poziomu terenu (wymagania Warunków technicznych..). Wysokość pomieszczenia kotłowni - minimum 2,2 m dla nowo budowanych obiektów i 1,9 m dla modernizowanych kotłowni w istniejącym budownictwie.
Kotły z otwartą komorą spalania nie mogą być instalowane:
- na klatkach schodowych,
- w garażach,
- w pomieszczeniach, w których są przerabiane, składowane lub wytwarzane materiały niebezpieczne pożarowo,
- w łazienkach (dotyczy gazu płynnego).
Oświetlenie kotłowni
Pomieszczenie, w którym znajdują się kotły, powinno mieć oświetlenie sztuczne, zainstalowane zgodnie z wymaganiami stopnia ochrony IP-24. Zaleca się, aby pomieszczenie to miało oświetlenie natural-"<% bezpośrednie lub pośrednie.
Wentylacja
Wentylacja nawiewna. W pomieszczeniu kotłów powinien znajdować się otwór wentylacji nawiewnej o powierzchni nie mniejszej niż 200 cm2, dolna krawędź nie niżej niż 30 cm ponad poziom posadzki podłogi (dla gazów ziemnych) oraz na poziomie podłogi - dla gazów płynnych.
Wentylacja wywiewna. W pomieszczeniach kotłów powinien się znajdować niezamykany otwór o powierzchni nie mniejszej niż 200 cm2 umieszczony możliwie blisko stropu (dotyczy wszystkich rodzajów gazu).
Uwaga: Dopuszcza się doprowadzenie powietrza zewnętrznego z sąsiednich pomieszczeń wyposażonych w wentylację grawitacyjną pod warunkiem, że w drzwiach wejściowych do pomieszczenia kotłowni znajduje się otwór o powierzchni czynnej nie mniejszej niż 200 cm2.
Zgodnie z § 154.1 Warunków technicznych (...) w pomieszczeniu z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi pobierającymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin, a także jeżeli powietrze do spalania dostarczane jest z zewnątrz bezpośrednio do paleniska z zamkniętą komorą spalania szczelnym kanałem, stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do pomieszczeń, w których zastosowano wentylację nawiewno--wywiewną zblokowaną.
Instalacja odprowadzania spalin
Kotły z palnikami atmosferycznymi. Przekrój kanału spalinowego należy przyjąć lub obliczyć według PN-93/M-35350 Kotły grzewcze gazowe wodne niskotemperaturowe i średniotemperaturowe. Wymagania i badania. Długość przewodu spalinowego nie powinna być mniejsza niż 2 m. Najmniejszy wymiar lub średnica kanału spalinowego powinna wynosić nie mniej niż 14 cm, a wysokość powinna być taka, aby zapewnić ciąg kominowy wymagany przez producenta kotłów.
Kotły z palnikami nadmuchowymi. Przekrój i wysokość kanału spalinowego przyjąć według zaleceń producentów lub ustalić w sposób obliczeniowy.
Zgodnie §175.7 Warunków technicznych (...). Dopuszcza się wyprowadzenie przez zewnętrzną ścianę budynku przewodów powietrzno-spalinowych od urządzeń gazowych o mocy do 21 kW w wolno stojących budynkach jednorodzinnych oraz o mocy do 5 kW w pozostałych budynkach. Wylot spalin powinien znajdować się co najmniej 0,5 m od krawędzi okien i ryzalitów przesłaniających.
Urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne
Należy zapewnić wyposażenie dostarczające do kotłów wodę o jakości wymaganej odpowiednimi przepisami oraz odprowadzające wodę na zewnątrz.
Podłoga lub ściana
Podłoga lub ściana powinna być wykonana z materiałów niepalnych. W przypadku wykonania podłogi lub ściany z materiałów palnych, na odległość minimum 0,5 m od krawędzi kotła, powinna być ona pokryta trwale materiałem niepalnym.
Odległości od przeszkód
Odległość od przegród powinna być taka, aby zapewniony był dostęp do wszystkich części kotłów wymagających obsługi, konserwacji i czyszczenia. Odległość przodu kotła od przegrody nie powinna być mniejsza niż 1 m2
Kotłownie o mocy 30-60 kW
Wysokość pomieszczenia z kotłami
Wysokość pomieszczenia, w którym znajdują się kotły, powinna być taka, aby zapewnić możliwość ich obsługi, nie mniej jednak niż 2,2 m. W istniejących budynkach dopuszcza się instalowanie kotłów w pomieszczeniach technicznych o wysokości co najmniej 1,9 m.
Lokalizacja
Kotłownie mogą być lokalizowane na dowolnym poziomie budynku, ale w specjalnym do tego celu wydzielonym pomieszczeniu (w przypadku gazu płynnego nie wolno umieszczać kotłów w piwnicach i suterenach poniżej poziomu terenu - wymagania Warunków technicznych..). Zaleca się, aby pomieszczenie kotłowni miało co najmniej jedną ścianę zewnętrzną. Zaleca się lokalizację pomieszczenia kotłowni możliwie centralnie w stosunku do ogrzewanych pomieszczeń.
Oświetlenie
Pomieszczenie, w którym znajdują się kotły, powinno mieć oświetlenie sztuczne, zainstalowane zgodnie z wymaganiami stopnia ochrony IP-24. Zaleca się, aby pomieszczenie to miało oświetlenie naturalne bezpośrednie lub pośrednie.
Podłoga lub ściana w kotłowni
Podłoga lub ściana powinna być wykonana z materiałów niepalnych. W przypadku wykonania podłogi lub ściany z materiałów palnych, na odległość minimum 0,5 m od krawędzi kotła powinna być ona pokryta trwale materiałem niepalnym.
Wentylacja
Wentylacja nawiewna. W pomieszczeniu kotłów powinien znajdować się otwór wentylacji nawiewnej o powierzchni nie mniejszej niż 300 cm2, umieszczony w ścianie zewnętrznej pomieszczenia, którego dolna krawędź powinna być umieszczona nie wyżej niż 30 cm ponad poziomem posadzki podłogi (dla gazów ziemnych) oraz na poziomie podłogi - dla gazów płynnych.
Wentylacja wywiewna. W pomieszczeniach kotłów powinien się znajdować niezamykany otwór o powierzchni nie mniejszej niż 200 cm2 umieszczony możliwie blisko stropu (dotyczy wszystkich rodzajów gazu).
Uwaga: Zgodnie z Warunkami technicznymi (...) §154.1. W pomieszczeniu z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi pobierającymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin, a także jeżeli powietrze do spalania jest dostarczane z zewnątrz bezpośrednio do paleniska z zamkniętą komorą spalania szczelnym kanałem, stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione. 2. Przepisu ust.l nie stosuje się do pomieszczeń, w których zastosowano wentylację nawiew-no-wywiewną zblokowaną.
Instalacja odprowadzania spalin
Kotły z palnikami atmosferycznymi. Przekrój kanału spalinowego należy przyjąć lub obliczyć według PN-93/M-35350 Kotły grzewcze gazowe wodne niskotemperaturowe i średniotemperaturowe. Wymagania i badania. Długość przewodu spalinowego nie powinna być mniejsza niż 2 m. Najmniejszy wymiar lub średnica kanału spalinowego powinna wynosić nie mniej niż 18 cm, a wysokość powinna być taka, aby zapewnić ciąg kominowy wymagany przez producenta kotłów.
Kotły z palnikami wentylatorowymi. Przekrój i wysokość kanału spalinowego przyjąć według zaleceń producentów lub ustalić w sposób obliczeniowy.
Odległości od przeszkód
Odległość od przegród powinna być taka, aby zapewniony był dostęp do wszystkich części kotłów wymagających obsługi, konserwacji i czyszczenia.
Odległość przodu kotła od przegrody nie powinna być mniejsza niż 1 m.
Wysokość pomieszczenia z kotłami
Wysokość pomieszczenia, w którym znajdują się kotły, powinna być taka, aby zapewnić możliwość ich obsługi, nie mniejsza jednak niż 2,2 m.
Instrukcje dotyczące obsługi kotłów oraz wskazówki użytkowania instalacji
Odpowiednie instrukcje obsługi i użytkowania instalacji wraz z niezbędnymi schematami należy umieścić w widocznym miejscu kotłowni.
Kotłownie o mocy od 60 do 2000 kW
Zaleca się, aby położenie kotłowni było możliwie centralne w stosunku do ogrzewanych pomieszczeń budynku lub w stosunku do budynków ogrzewanych przez wspólną kotłownię. Może ona znajdować się na najniższej lub najwyższej kondygnacji budynku w pomieszczeniu specjalnie wydzielonym i przewidzianym wyłącznie do zainstalowania kotłów wraz z niezbędnym wyposażeniem związanym z ich eksploatacją. Pomieszczenie to powinno mieć co najmniej jedną ścianę zewnętrzną.
W budynku o liczbie kondygnacji większej niż cztery, kotłownie gazowe należy lokalizować na najwyższej kondygnacji budynku. W tym przypadku nad kotłownią powinien być założony lekki strop, swobodnie ułożony na konstrukcji nośnej, wykonany z materiałów niepalnych.
Uwaga: W przypadku gazu płynnego nie wolno umieszczać kotłowni w piwnicach i suterenach poniżej poziomu terenu - wymagania Warunków technicznych (...).
Położenie komina
Komin należy umieszczać jak najbliżej kotłów, w najwyższej części budynku przy ścianach wewnętrznych. Dopuszcza się kominy przybudowane do ścian zewnętrznych i wolno stojące. Zaleca się, aby odległość od najdalej położonego kotła do komina, przy ciągu grawitacyjnym, nie była większa od 0,5 wysokości komina.
Zabezpieczenie przed wodami gruntowymi
Kotłownia znajdująca się na najniższej kondygnacji powinna być zabezpieczona przed przenikaniem wód gruntowych.
Wejście do kotłowni
Wejście powinno mieć oświetlenie naturalne. Szerokość schodów powinna wynosić co najmniej 1 m. Schody, pomosty i poręcze należy wykonywać z materiałów niepalnych. Zalecane jest zapewnienie dostępu do kotłowni z zewnątrz budynku, w którym została ona zlokalizowana.
Podłoga w kotłowni
Podłoga powinna być wykonana z materiałów niepalnych, wytrzymałych na zmiany temperatury oraz na uderzenia. Podłogę należy wykonać ze spadkiem w kierunku przyłącza kanalizacyjnego.
Drzwi wejściowe
Drzwi do kotłowni powinny być niepalne, ich odporność ogniowa zgodna z aktualnymi przepisami, szerokość co najmniej 0,9 m i powinny być otwierane na zewnątrz kotłowni. Powinny mieć od wewnątrz pomieszczenia zamknięcie bezklamkowe, otwierające się z kotłowni pod naciskiem.
Strop
Strop nad i pod kotłownią powinien być gazoszczelny z izolacją cieplną i przeciwdźwiękową oraz mieć odporność ogniową zgodnie z aktualnymi przepisami. Wymaganie to nie dotyczy stropu kotłowni na najwyższej kondygnacji budynku.
Wentylacja
Wentylacja nawiewna. Kotłownia powinna mieć kanały nawiewne umieszczone w przegrodzie zewnętrznej, a dolna ich krawędź umieszczona nie wyżej niż 30 cm ponad poziomem podłogi. Powierzchnia otworów nawiewnych i kanałów nawiewnych powinna wynosić co najmniej 5 cm2 na każdy 1 kW nominalnej mocy cieplnej kotłów, nie mniej niż 300 cm2. Kanały i otwory nawiewne powinny być niezamykane. W celu umożliwienia regulacji nawiewu, należy stosować urządzenia zapewniające ograniczenie przekroju przepływowego, nie więcej jednak niż 50%. Usytuowanie otworu nawiewnego nie powinno powodować zagrożenia zamarzania instalacji wodnych znajdujących się w kotłowni. W przypadku występowania takiego zagrożenia należy zapewnić możliwość ogrzewania powietrza zewnętrznego.
Wentylacja wywiewna. Kotłownia powinna mieć niezamykane kanały i otwory wywiewne, umieszczone możliwie blisko stropu, a powierzchnia otworów wywiewnych równa co najmniej połowie powierzchni otworów nawiewnych, nie mniejsza jednak niż 200 cm2. Stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest niedopuszczalne.
Instalacja odprowadzania spalin
Kotły z palnikami atmosferycznymi. Przekrój kanału spalinowego należy przyjąć lub obliczyć według PN-93/M-35350 Kotły grzewcze gazowe wodne niskotemperaturowe i średniotemperaturowe. Wymagania i badania. Długość przewodu spalinowego nie powinna być mniejsza niż 2 m.
W pomieszczeniu kotłowni dopuszcza się przyłączenie kilku kotłów z palnikami atmosferycznymi do wspólnego przewodu spalinowego, pod warunkiem zastosowania skrzyniowego przerywacza ciągu lub wyposażenia kotłów w czujniki zaniku ciągu kominowego wyłączających równocześnie wszystkie kotły.
Kotły z palnikami wentylatorowymi. Przekrój i wysokość kanału spalinowego przyjąć według zaleceń producentów lub ustalić w sposób obliczeniowy. Każdy kocioł z zamkniętą komorą spalania powinien mieć własny kanał spalinowy, do którego nie wolno przyłączać zarówno innych kotłów, jak i urządzeń wentylacyjnych.
Oświetlenie
Oświetlenie kotłowni powinno być naturalne, możliwie od przodu kotłów, a powierzchnia okien nie mniejsza niż 1:15 względem podłogi kotłowni, przy czym co najmniej 50% powierzchni okien powinna mieć możliwość otwierania. Poza tym kotłownię należy wyposażyć w oświetlenie sztuczne, zainstalowane zgodnie z wymaganiami stopnia ochrony
Urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne
Kotłownia powinna być wyposażona w instalacje wodociągowe i kanalizacyjne oraz urządzenia umożliwiające schładzanie i odprowadzenia wody, o pojemności co najmniej równej pojemności wodnej największej jednostki kotłowej. Należy zapewnić wyposażenie umożliwiające dostarczenie do kotłów wody, o jakości wymaganej odpowiednimi przepisami oraz do odprowadzania jej na zewnątrz.
Pompy o napędzie mechanicznym
Pompy tego typu mogą być umieszczane w pomieszczeniu kotłowni, jeżeli są spełnione wymagania norm w zakresie ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach.
Ustawienia kotłów
Kotłów nie należy zestawiać, a minimalna odległość między kotłami nie może być mniejsza niż 0,5 m. Odległość tylnych i bocznych ścian kotłów od ścian pomieszczenia kotłowni powinny być takie, aby była możliwa właściwa obsługa kotłów i nie powinny być mniejsze niż 1 m. Kotły należy instalować w taki sposób, aby odległość między przegrodą, w której są umieszczone otwory wentylacji nawiewnej, a palnikami kotłów była nie mniejsza niż 1,5 m.
Dopuszcza się odstępstwa co do minimalnej odległości między kotłami w przypadku stosowania kotłów sekcyjnych (kompaktowych).
Wysokość kotłowni
Wysokość kotłowni powinna być taka, aby była zapewniona właściwa obsługa kotłów i powinna być nie mniejsza niż 2,5 m.
Fundamenty pod kotły
Fundamenty powinny być dostosowane do konstrukcji kotłów zgodnie z wymaganiami producenta i wystawać co najmniej 5 cm nad poziom podłogi kotłowni.
Prowadzenie przewodów
Wszystkie przewody w obrębie kotłowni powinny być prowadzone w taki sposób, aby nad przejściami był zapewniony wolny prześwit, wynoszący co najmniej 2 m.
Umieszczenie armatury
Armatura w kotłowni powinna być tak umieszczona, aby była dostępna z poziomu podłogi kotłowni albo ze specjalnie wykonanych pomostów, jednak nie wyżej niż 1,8 m od podłogi lub pomostu.
Wyposażenie kotłów
Kotły powinny mieć kompletne wyposażenie służące do obsługi i kontroli prawidłowości ich działania, przewidziane przez producenta kotłów.
Zabezpieczenie kotłów i instalacji grzewczej
Kotły i współpracujące z nimi instalacje grzewcze powinny być zabezpieczone zgodnie z wymaganiami obowiązujących norm i przepisów.
Sygnalizator akustyczny
W kotłowni powinien znajdować się sygnalizator akustyczny informujący użytkowników budynku o przekroczeniu założonego, dopuszczalnego stężenia wynoszącego 10% dolnej granicy wybuchowo-ści mieszaniny gazu z powietrzem. Zaleca się połączenie sygnalizatora akustycznego z układem automatycznego odcięcia dopływu gazu do kotłowni.
Instalacja zasilania gazem
Instalacja zasilania gazem powinna być taka, aby możliwe było odcięcie:
- dopływu gazu do każdego kotła,
- wewnątrz kotłowni wspólnego dopływu gazu do wszystkich kotłów,
- z zewnątrz budynku dopływu gazu do kotłowni.
Instrukcje dotyczące obsługi kotłów oraz wskazówki użytkowania instalacji
Odpowiednie instrukcje obsługi i użytkowania instalacji wraz z niezbędnymi schematami należy umieścić w widocznym miejscu kotłowni.
Fragment z "Poradnika projektanta systemów grzewczych" autorstwa Jana Danielewicza i Kazimierza Gołeckiego
