Remont pieca z szamotem nie jest trudny

Popularne niegdyś i używane do dziś piece pokojowe typu Żar, to dobre i wydajne źródło ciepła.

Piece Żar, mając moc ok. 7 kW, zdołają nie tylko dogrzać, ale również ogrzać – jako samodzielne źródło ciepła – salon o powierzchni ok. 60 metrów kw.

Z czego składa się piec?

Piec składa się z ramy stalowej wewnątrz, której na zaprawie szamotowej wymurowana jest komora paleniska i kanały kierujące spaliny. Elementami kumulującymi ciepło są cegły (kształtki) szamotowe. Głównym powodem awarii pieca, co objawia się dymieniem spod zewnętrznej (ozdobnej) obudowy, jest rozszczelnienie zaprawy, która wiąże cegły, lub pęknięcie którejś z cegieł (zazwyczaj) paleniskowej. Innym powodem dymienia (z okolic ) drzwiczek może być przedarcie, zniszczenie uszczelki azbestowej.

Czy remont pieca jest trudny i drogi?

Remont, naprawa pieca nie jest trudna. Niegdyś takie pokojowe piece naprawiał zdun, którego zamawiało się do tej usługi. Dziś usługi zduńskie – to jedna z najrzadziej – oferowanych usług. Fachowiec remontuje piec typu Żar przez ok. 5 godzin, a koszt remontu pieca, zależny od stanu dewastacji wkładów szamotowych może osiągnąć kwotę 1000 złotych. Poniższy poradnik powstał, bowiem dziś każdy amator, korzystając z gotowych zapraw szamotowych, potrafi naprawić, piec tego typu.

Piec — wiadomości podstawowe

W dawnych piecach uszczelnienie elementów otwieranych (drzwiczki górne, dolne) wykonane było z tzw. sznura azbestowego, który musiał być wbijany w rynienki za pomocą drewnianych klinów.

Dziś azbestowe warkocze zastępują z powodzeniem miękkie (czyli dostosowujące się do rynienek, wyżłobień w piecu) sznury szklane w nomenklaturze handlowej występujące pod nazwą „szczeliwo szklane” do pieca. Kupuje się je za pomocą Internetu, na metry bieżące zamawiając określoną średnicę sznura.

Jak dobrać sznur do pieca?

W dawnych piecach (a omawiany Żar – takim jest) rynienka była szeroka, gdyż nabijanie azbestu tego wymagało. Dlatego zamawiając nowe szczeliwo, warto do hurtowni napisać – podając typ pieca oraz wymiary szczeliny.

Azbestowy warkocz był nabijany, więc trzymał się w „swojej” rynience. Sznur musi być wklejony za pomocą silikonu odpornego na temperaturę. Dawny zdun musiał umieć tak wbić warkocz , aby zamykające drzwiczki szczelnie do niego przywierały. Dzisiejsze sznury są miękkie i dopasują się same.

Kształtki i cegły pieca połączone są zaprawami ognioodpornymi. Ponieważ zaprawa taka składa się z mielonego szamotu oraz glinki ogniotrwałej popularnie określana jest zaprawą szamotową. Zaprawa konfekcjonowana jest w workach i 20-kilogramowe opakowanie w zupełności wystarczy do remontu pieca. Rozrabianie współczesnej zaprawy jest bardzo proste. Do naczynia z PCV (miednica najlepsza) trzeba nalać wody i dosypywać tyle zaprawy, aby w trakcie ręcznego mieszania – masa przyklejała się do rąk. Jeśli dodacie zbyt wiele wody- uzupełnijcie zaprawą. Jeśli zaprawa jest zbyt gęsta – rozcieńczycie ją, dolewając wodę.

Zaprawę należy mieszać ręcznie a każdy, kto bawił się w dzieciństwie masą z mąki może uznać ,że zdoła wyprodukować równie dobrą zaprawę do naprawy pieca…

Remont pieca. Kolejność prac

1. Jeżeli usytuowanie pieca utrudnia wyjmowanie kształtek- piec można odstawić od ściany, wyjmując rurę, jaka go z kominem łączy. Przy okazji rurę kominową należy wyczyścić a jeśli jest obawa, iż rura uległa gdzieś przepaleniu — trzeba ją wymienić na nową.
2. Otwieramy (odkręcamy jeśli w ten sposób mocowana na górze) osłonę ozdobną. Za pomocą śrubokręta lub szpachli, noża wydłubujemy skruszoną zaprawę znajdującą się pomiędzy kształtkami (cegłami). Każdą cegłę można delikatnie obruszyć.
3. Na rozpostartej na podłodze plandece z folii będziemy układali wyjmowane kształtki. Najlepszym sposobem jest fotografowanie każdej wyjmowanej warstwy cegieł, jeszcze przed wyjęciem. Porada praktyczna. Najlepiej fotografować przed wyjęciem, wyjąć cegły i układać je na podłodze z zachowaniem ich umiejscowienia w piecu. Kształtki, które były w prawej stronie pieca – układamy po prawej stronie plandeki. Wyjmowanie cegieł nie jest trudne. Dla amatora trudne będzie ich ułożenie w takim położeniu, w jakim były — jeśli nie zapamięta położenia pierwotnego.
4. Dopiero kiedy wszystkie kształtki są na podłodze, oglądamy każdą z nich i oczyszczamy z resztek gliny za pomocą szczotki drucianej. Cegły można wyczyścić mechanicznie. Trzeba jednak mieć szlifierkę kątową z regulowanymi obrotami, tarczę na rzepy i papier ścierny rzepowy o uziarnieniu (40,60).
5. Pęknięte cegły, kształtki zastępujemy nowymi cegłami. Jeśli jakaś cegła ma skomplikowany kształt – trzeba go odrysować z cegły pełnej dociąć wg. wzoru, (szlifierka i tarcza diamentowa do gresów).
6. Przed rozrobieniem zaprawy koniecznie należy na sucho złożyć kształtki na powrót w piecu. Ta czynność pozwala amatorowi wstępnie ustalić gdzie i ile należy zaprawy szamotowej nałożyć. Generalna zasada jest taka. Kształtki są w sumie (po złożeniu na sucho) mniejsze niż wysokość komory, w której były – dlatego- że zaprawą reguluje się wszystkie niedokładności.


Ważne porady praktyczne:

Piec rozbiera się od góry, a remontuje, układając kształtki od dołu. Nie trzeba od razu rozrabiać całej ilości zaprawy. Każdą warstwę cegieł w piecu zaklejamy tak, aby, kiedy na niej będzie warstwa następna – nie trzeba było dolnej poprawiać. Każdą warstwę można ponownie wyjąć, poprawić coś w warstwie dolnej, ale dobrze jest , raz już ułożoną (i podeschniętą) zaprawę wymienić na nową.

Po zakończeniu prac i założeniu warkoczy uszczelniających można dokonać próbnego przepału (piec musi być podłączony do komina!) za pomocą gazety. Jeśli wydobywa się dym – trzeba to zlokalizować i od wnętrza zakleić ew. szczeliny zaprawą, która rozprowadza się ręcznie – zagładzając palcami.

Piec powinien wyschnąć całkowicie, co trwa nawet kilka dni. Po 24 godzinach można zapalić w nim węgiel drzewny w niewielkiej ilości, co przyspieszy schnięcie…

Autor: Bogusław Nowak